ریگای ژیان
که‌عبه‌و مالی بته‌کان وخیل بۆ مالی خودا
دیاره ئه‌گه‌ر سه‌یری میژووی پیش ئیسلام که‌ین ئه‌وه رونه‌که که‌عبه شوینی بتی خیله‌کانی مه‌که‌و ده‌وروبه‌ری بووه ، له‌سه‌روو هه‌موو شیانه‌وه قوره‌یش که‌ساداتی خیله‌کان هه‌ریه‌که‌و بۆ خیلی خۆی بتیکی
هه‌بوو له ناو خیله‌کاندا سادات و عه‌وام هه‌بوو عه‌بدوکۆیله هه‌بوو ،مه‌سه‌له‌ی سه‌یدو عبدیش زۆرتان له‌وبابه‌ته تیده‌گه‌ن ، به‌حیسابی مسولمانان محه‌مه‌د له‌ساداته‌و ئه‌گه‌رچی سه‌رچاوه‌کان ده‌لین چوارسال دوای مردنی باوکی له‌دایک بووه (به‌لام پاساو بۆ ئه‌مه ئه‌وه‌یه حه‌دیسه‌کان زه‌عیفن ) به‌هه‌ر حال قوره‌یش تاراده‌یه‌کی زۆر خۆی به‌خاوه‌نی که‌عبه ده‌زانی به‌دوو هۆ یه‌ک له‌مه‌که‌بوو و داهاتی مه‌که‌ش زۆربوو به‌هۆی که‌عبه‌وه ئه‌وانیش بروایان وابوو خوداکانی قوره‌یش به‌هیزترن رازقن چونکه زۆرترین داهاتیان بۆدینیت دوو مالی خوداکانی وه‌ک لات و عه‌زاو، خواکانیتر بوو ، ده‌بیت ئه‌وه‌ش بلیم که که که‌عبه‌ی ئیستا ته‌نیا مالی خودا نه‌بوو چه‌ن مالیکی خودا هه‌بوو له‌وانه هه‌مه‌دانی له‌کتیبی الاکلیل وهم باسی مالی لات که‌که‌عبه‌ی ئیستایه له‌گه‌ل که‌عبه‌کانی ترده‌کات له‌وانه که‌عبه‌یه‌ک له نجران و که‌عبه‌ی شدادی ایادی که‌عبه‌ی غته‌فان ، هه‌روه‌ها زبیدی له‌کتیبی تاج العروس دا باسی که‌عبه‌ی یه‌مانی ده‌کات هه‌روه‌ها ئیبن که‌له‌بی له‌کتیبی بته‌کاندا باسی که‌عبه‌ی به‌نی سه‌قیف ده‌کات ، به‌لام ماله‌که‌ی لات که‌که‌عبه‌ی ئیستایه زیاتر هی قوره‌یش بوو، ئه‌گه‌رچی خیله‌کان تیدا به‌شداربوون و (له ناو که‌عبه‌دا 360 بت هه‌بوو کاتی سوپای محه‌مه‌د مه‌که‌ی داگیرکردوه‌وه )، پیگه‌ی که‌عبه و مانه‌وه‌ی په‌یوه‌ست بوو به‌ئه‌قلی خیله‌کییه‌وه ، به‌لام دوای سه‌رهه‌لدانی ئیسلام و دینی محه‌مه‌د باره‌که گۆرانی به‌سه‌ردا هات پیگه‌ی مه‌که گه‌وره‌تر کرا ئه‌وه‌ش به‌هۆی محه‌مه‌د و شوینکه‌وتووه‌کانیه‌وه ، جونکه محه‌مه‌د له‌میژووی خیله‌وه‌و ئه‌قلی خیله‌وه که خودای خیله‌کانی تیدابوو و وه‌که‌عبه‌کان که‌هه‌بوون به ئاقاریکی تردا برد و په‌یوه‌ستیکرد به‌میژوویه‌کی کۆنتره‌وه له‌خیل په‌یوه‌ستیکرد به ئیبراهیم و ئاینی ئیبراهیمه‌وه و وتی ئاده‌م پیغه‌مبه‌ر یه‌که‌مجار ئه‌ساسی که‌عبه‌ی داناوه کاتی له ئاسمانه‌وه فریدراوه‌ته سه‌ر زه‌وی جاریکیتریش له‌لایه‌ن ئیبراهیم ئیسماعیلی کورییه‌وه بنیات نراوه‌ته‌وه و دروستکراوه‌ته‌وه _ ئه‌مه هه‌م که‌عبه‌کانی تری هه‌لوه‌شان هه‌م پیگه‌ی که‌عبه‌ی گه‌وره‌کرد بۆ قوره‌یش و کردی به‌چه‌قی دینه‌که‌ی _ که‌ئه‌م جیرۆکه جیگه‌ی بروای هیچ که‌سیک نییه له‌ده‌ره‌وه‌ی دینی ئیسلام ، چونکه هیچ به‌لگه‌یه‌کی میژووی و شوینه‌واری نییه بۆ ئه‌م چیرۆکه ته‌نیا قسه‌یه‌کی بی بنه‌ماو به‌لگه‌ییه‌و قسه‌ی محه‌مه‌دو شوینکه‌وتووه‌کانیتی ، مه‌که پیش ئیسلام هه‌مان ریو ره‌سم و ته‌قسه‌کانی ئیسلامی تیدابوو با مانگه حه‌رامه‌کانیشه‌وه که‌نابیت شه‌ری تیدابکریت ئه‌وه‌ش بۆئه‌وه‌ی له‌و مانگانه‌دا ته‌وافی که‌عبه‌بکه‌ن و شت بکرن و خودای که‌عبه رسق و رۆزیی و نه‌وه‌یان زۆرکات ، محه‌مه‌د به‌هۆی ئیسلامه‌وه توانی مه‌که بکات به پیگه‌یه‌ک که‌ئیتر له خودای خیله‌وه په‌یوه‌ستی بکات به میژوویه‌کی کۆنتره‌وه ئه‌مه‌ش بۆ مانه‌وه‌ی قوره‌یش و سود وه‌رگرتن لیی وه‌ک پیگه‌یه‌کی ئابووری و بازرگانی ، تۆ ته‌ماشاکه وه‌ک چۆن له‌سه‌رده‌می بته کاندا ساداتی قوره‌یش خاوه‌ن که‌عبه‌و خه‌لک بوون و ده‌سه‌لاتیان هه‌بوو دوای ده‌سه‌لاتی محه‌مه‌د که‌به‌هۆی ئاینه‌وه به‌ده‌ستی هینا دیسان دوای ئه‌و ده‌سه‌لات به‌ده‌س قوره‌یشیه‌کانه‌وه بوو تۆ ته‌ماشاکه خه‌لیفه‌کانی رشدین هه‌ر ئه‌وانن و ئومه‌وی و عه‌باسییه‌کانیش هه‌ر ئه‌وانن له‌کاتی عوسمانییه‌کانیشدا دیسان که‌عبه هه‌ربه‌ده‌س خۆیانه‌وه‌یه‌و پیگه‌ی ئابووری و بازرگانییان له‌ده‌س نه‌داوه ئیستاش خه‌لکیکی زۆر که‌بروا به‌دینی ئیسلام و چیرۆکه خورافییه‌کانی دینیت سالانه ده‌چیته مه‌که و مه‌دینه‌و واده‌زانیت مالی خودای لییه پاره‌یه‌کی زۆر سه‌رف ده‌کات به‌بی ئه‌وه‌ی بیرکاته‌وه چۆن له‌پریکا مالی په‌یکه‌ره‌کان وبته‌کان به چیرۆکه‌کانی محه‌مه‌د بوون به مال خودا به‌بی ئه‌وه‌ی بپرسیت خودا چ پیویستی به‌ماله بۆده‌بی خودا مالی هه‌بیت له‌سه‌ر زه‌وی چ حیکمه‌تیکی تیدایه بچیته مه‌که و ته‌وافبکه‌یت و بۆده‌بیت سه‌ردانی شونیک بکه‌یت و به‌مالی خودای بزانیت له‌کاتیکا خواپیویستی به‌مال نییه ئه‌مه‌سه‌ره‌رای ئه‌وه‌ی قودس پیشتر مالی خودابوو ئه‌وه‌بوو سه‌ره‌تا محه‌مه‌د روی ده‌کرده قودس و له پریکا وتی روبکه‌نه بتخانه کۆنه‌که‌ی که‌عبه ، دوای ئه‌وه خه‌لک گالته‌یان پییکرد ئه‌ویش به‌م شیوه‌یه وه‌لامیانی دایه‌وه ( سَيَقُولُ السُّفَهَاءُ مِنَ النَّاسِ مَا وَلَّاهُمْ عَن قِبْلَتِهِمُ الَّتِي كَانُوا عَلَيْهَا ۚ قُل لِّلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ ۚ يَهْدِي مَن يَشَاءُ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ) ئه‌مه به‌ئاشکرا دیاره و گومانی تیانییه هۆکاری روکردنه مه‌که‌ش دووشت بوو یه‌ک که‌عبه بکات به‌بناغه‌یه‌ک بۆئاینه‌که‌ی و جیایکاته‌وه له ئاینی جوله‌که که ئه‌وان رویان ده‌کرده قودس وه‌محه‌مه‌دیش خۆی روی ده‌کرده‌قودس دووه‌م محه‌مه‌د خۆی له‌مه‌که ژیابوو هه‌ستی به‌غوربه‌ت ده‌کرد هه‌ر بۆیه رویکرده3 که‌عبه تادلنه‌واییه‌ک بیت بۆ غوربه‌ت ئه‌مه‌ش خۆ ویست بیت یان پالنه‌ریکی شاراوه‌ی ده‌رونی بیت هه‌روه‌ها مه‌که‌ی کرد به پیگه‌یه‌کی ئابووری بۆ قوره‌یش و خیله‌که‌ی ئه‌مه‌یه که‌عبه‌و میژووه‌که‌ی که‌له‌مالی خیل و بته‌کانه‌وه کرا به‌مالی خودا
.
